Στράγγισε η ζωή σου που αιμορραγεί, κάθε ώρα τρόμος, πόνος και κραυγή
Το κείμενο γράφτηκε στις στις 14/7/2017 με αφορμή την εξέγερση μερίδας προσφύγων στο στρατόπεδο της Μόριας, στη Λέσβο, στις 10/7/2017.
3000 άνθρωποι στοιβαγμένοι σε εγκαταστάσεις χωρητικότητας, το
μέγιστο, 2000 ατόμων. Άθλιες συνθήκες διαβίωσης, ουρές στον ήλιο για το
κακής ποιότητας λιγοστό φαγητό, απαράδεκτες συνθήκες υγιεινής,
υποτυπώδης ιατροφαρμακευτική περίθαλψη, συνεχής εκφοβισμός από τις
δυνάμεις καταστολής. Όλα αυτά συνθέτουν τη ζοφερή κατάσταση μέσα στην
οποία ζουν οι πρόσφυγες στο στρατόπεδο της Μόριας στη Λέσβο. Επιπλέον, η
απόγνωση και η αβεβαιότητα για το τι τους επιφυλάσσει το μέλλον
κυριαρχεί καθώς οι περισσότεροι βρίσκονται στην αναμονή της εξέτασης του
αιτήματος ασύλου τους ή περιμένουν την απόφαση για το αν θα απελαθούν ή
όχι.
Το στρατόπεδο της Μόριας μπορεί να ήρθε και πάλι στην επικαιρότητα
μετά την τελευταία εξέγερση των προσφύγων που βρίσκονται εκεί όμως ποτέ
δεν έπαψε να είναι μια αποθήκη ανεπιθύμητων ψυχών για την Ε.Ε. και την
ελληνική κυβέρνηση. Αφορμή της εξέγερσης στάθηκε η επίδοση σε πρόσφυγα
απορριπτικής απόφασης της αίτησης ασύλου και η σύλληψη του για να
μεταφερθεί στη φυλακή που υπάρχει μέσα στο στρατόπεδο. Η εξέγερση ήταν
το αποτέλεσμα της μαζικής, χωρίς διάκριση, απόρριψης των αιτήσεων ασύλου
αλλά και της συστηματικής κράτησης των αιτούντων άσυλο.
Από τον Μάιο που έχει τεθεί σε εφαρμογή το Κοινό Σχέδιο Δράσης, που
υπέγραψαν τον Δεκέμβριο του 2016 ο υπουργός Μεταναστευτικής Πολιτικής
Γιάννης Μουζάλας και ο συντονιστής της Ε.Ε. για την εφαρμογή απάνθρωπης
συμφωνίας Ε.Ε.-Τουρκίας Μάρτιν Βερβέι, η κατάσταση για τους πρόσφυγες
έχει χειροτερέψει. Το σχέδιο αυτό προβλέπει τη θέσπιση πολύ πιο
περιοριστικών κριτηρίων για τις περιπτώσεις που θα δίνεται άσυλο
προκειμένου να ενταθούν οι απελάσεις. Ακόμα και οι ευάλωτες περιπτώσεις,
που μέχρι τώρα εξαιρούνταν από τις απελάσεις, όπως π.χ. ασυνόδευτοι
ανήλικοι, μονογονεϊκές οικογένειες, θύματα βασανιστηρίων και τράφικινγκ,
ηλικιωμένοι και άνθρωποι με αναπηρία, ακόμα και αυτοί σχεδιάζεται να
απελαύνονται στην Τουρκία.
Μέσα στα πλαίσια αυτά, η ελληνική ΜΚΟ που παρείχε την υποχρεωτική
δωρεάν νομική συνδρομή, έπαψε να δέχεται νέες υποθέσεις. Η σύμβαση της
για παροχή νομικής συνδρομής κατόπιν προσφυγής έληξε στα τέλη Ιουνίου
του 2017 και κανένας άλλος πάροχος νομικής βοήθειας δεν έχει συνάψει
σύμβαση για να καλύψει αυτό το χάσμα. Ως αποτέλεσμα, όλοι εκείνοι των
οποίων οι αιτήσεις διεθνούς προστασίας απορρίφθηκαν τις τελευταίες δύο
εβδομάδες ενημερώνονται από τις ελληνικές αρχές και την Ύπατη Αρμοστεία
ότι δεν υπάρχει δικηγόρος διαθέσιμος για να βοηθήσει με την προσφυγή
τους!
Στο πλαίσιο των επιταχυνόμενων συνοριακών διαδικασιών που
εφαρμόζονται στη Λέσβο, οι προσφυγές εξετάζονται συνήθως μόνο δέκα
ημέρες μετά την αρχική απόρριψη. Αυτό αφήνει στους αιτούντες άσυλο λίγο
χρόνο για να εξασφαλίσουν αποτελεσματική νομική βοήθεια ακόμη και όταν
παρέχεται δωρεάν δικηγόρος, όπως απαιτείται από την ελληνική νομοθεσία.
Το πρόβλημα αυτό έχει επιδεινωθεί τις τελευταίες εβδομάδες, ενώ οι
αιτούντες άσυλο δεν είναι σε θέση να εξασφαλίσουν οποιαδήποτε νομική
συνδρομή πριν εξεταστούν οι προσφυγές τους. Η διαδικασία αυτή παραβιάζει
το δικαίωμα των αιτούντων άσυλο στη δίκαιη διαδικασία και πρακτικά
οδηγεί στην απόρριψη και την απέλαση των αιτούντων άσυλο που θα υποστούν
διώξεις στις χώρες καταγωγής τους ή στην Τουρκία.
Εκτός από τις νομικές διαδικασίες υπάρχει και δραματική επιδείνωση
των συνθηκών στην ιατροφαρμακευτική περίθαλψη. Μετά την αποχώρηση των
Γιατρών του Κόσμου από το στρατόπεδο της Μόριας τις τελευταίες εβδομάδες
δεν υπάρχουν γιατροί καθόλου το Σαββατοκύριακο ενώ οι βάρδιες τους τις
καθημερινές τελειώνουν μέχρι τις 4 το απόγευμα. Στη βάρδια αντιστοιχεί
ένας γιατρός και ένας νοσηλευτής, ψυχολόγος και κοινωνικός λειτουργός.
Επιπλέον το δόγμα «να τους κάνουμε τον βίο-αβίωτο» βρίσκει την πλήρη
εφαρμογή του με το κλίμα εκφοβισμού και τρομοκράτησης των προσφύγων από
μεριάς των δυνάμεων καταστολής. Συνήθως κατά τις βραδινές ώρες οι
αστυνομικές δυνάμεις πραγματοποιούν ελέγχους στοιχείων και συλλήψεις
μέσα στο κέντρο κράτησης της Μόριας. Τα αιτήματα των μεταναστών που δεν
έχουν καταθέσει ακόμα αιτήματα ασύλου και όσοι έχουν απορριφθεί (σε
πρώτο και δεύτερο βαθμό) μεταφέρονται είτε στα κρατητήρια της
Αστυνομικής Διεύθυνσης Λέσβου, είτε στη φυλακή της Πτέρυγας Β που
βρίσκεται μέσα στο στρατόπεδο της Μόριας.
Αυτή η πρακτική των ελληνικών αρχών γίνεται παραβιάζοντας το
ελληνικό, κοινοτικό και διεθνές δίκαιο καθώς οι αιτούντες διεθνή
προστασία μπορούν να κρατηθούν νόμιμα μόνο ως έσχατο μέτρο υπό τις
συγκεκριμένες περιστάσεις που ορίζονται στο άρθρο 46 του ελληνικού νόμου
4375, οι οποίες πρέπει να αξιολογούνται μεμονωμένα σε κάθε περίπτωση.
Συνθήκες χειρότερες και από φυλακή είναι αυτές που επικρατούν στα
κρατητήρια της Αστυνομικής Διεύθυνσης Λέσβου. Σε εγκαταστάσεις που
προορίζονται για μέγιστη διάρκεια κράτησης τριών ημερών βρίσκονται να
κρατούνται, με διοικητική κράτηση, άνθρωποι για μήνες. Δεν υπάρχει
δικαίωμα προαυλισμού και οι συνθήκες υγιεινής είναι παραπάνω από άθλιες.
Ενδεικτικό είναι ότι υπάρχει ένα μόνο ντουζ, χωρίς πόρτα για άντρες και
γυναίκες που βρίσκονται εκεί, με τον αριθμό των ανθρώπων να ποικίλει.
Συχνοί είναι οι αυτοτραυματισμοί μέσα στα κρατητήρια καθώς πολλοί
μετανάστες βρίσκονται σε απόγνωση και προτιμούν να μεταφερθούν στο
νοσοκομείο.
Οι άνθρωποι που συνεχίζουν να αναμένουν απαντήσεις στα αιτήματα
ασύλου που έχουν καταθέσει, έχουν την δυνατότητα να βγαίνουν από το
στρατόπεδο της Μόριας. Κάτι το οποίο στην πραγματικότητα δεν συμβαίνει,
καθώς η τοπική αστυνομία με συνεχείς περιπολίες, προσαγωγές και
εκφοβισμούς των προσφύγων σε δημόσιους χώρους τους αποτρέπει από το να
βγαίνουν. Αν κάποιος μετανάστης βρεθεί εκτός Μόριας τότε κινδυνεύει με
αναίτια προσαγωγή στην Αστυνομική Διεύθυνση Λέσβου. Εξάλλου το τελευταίο
διάστημα έχουν αναφερθεί από μετανάστες αρκετά περιστατικά αναίτιων
προσαγωγών και ξυλοδαρμών στο αστυνομικό τμήμα. Η εμπέδωση της ασφάλειας
για τους ντόπιους περνάει μέσα από την εμπέδωση του τρόμου όλων των
άλλων.
Ορισμένοι πρόσφυγες αντιδρούν σ’ αυτή την κατάσταση με το ύστατο μέσο
που διαθέτουν που είναι η απεργία πείνας. Ήδη από 26 Ιουνίου 2017
βρίσκονται σε απεργία πείνας τέσσερεις πρόσφυγες κρατούμενοι στη φυλακή
της Μόριας, διεκδικώντας την παραμονή τους στην Ευρώπη και το δικαίωμα
να παραμείνουν ζωντανοί.
Χαρακτηριστικές είναι οι δηλώσεις του Ιρανού πρόσφυγα Arash Hampay:
«Ζητώ την άμεση απελευθέρωση του αδελφού μου και των άλλων τριών που
βρίσκονται σε απεργία πείνας μέσα στη φυλακή στη Μόρια. Πώς τολμάτε να
καταδικάζετε τις παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων σε άλλες χώρες
όταν διαπράττετε παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων εδώ;» αναρωτιέται.
«Ήρθαμε στην Ευρώπη για προστασία. Ήρθαμε επειδή τραυματιστήκαμε, γιατί
βασανιστήκαμε, επειδή η ζωή μας ήταν σε κίνδυνο. Αλλά αντί να μας
δείξετε έλεος, μας αντιμετωπίζετε σαν εγκληματίες.», τονίζει.
Οι άνθρωποι αυτοί έφυγαν κυνηγημένοι από τις χώρες τους με το όνειρο
μιας καλύτερης ζωής μακριά από το πόλεμο, τη βία και την καταπίεση. Μετά
την εφαρμογή της απάνθρωπης συμφωνίας Ε.Ε.-Τουρκίας, οι άνθρωποι έχουν
εγκλωβιστεί σ’ ένα νησί και σε μια χώρα που οι ίδιοι δεν θέλουν να είναι
ενώ η απελπισία για το μέλλον τους και ο φόβος της απέλασης κυριαρχούν.
Το παρακάτω απόσπασμα του εθελοντή της Αγκαλιάς και συγγραφέα Γιώργου
Τυρίκου-Εργά είναι δηλωτικό των όσων εγκληματικών και απάνθρωπων
συμβαίνουν: «Αυτή τη στιγμή η Ευρώπη απελαύνει με φτηνότατες
δικαιολογίες και προχειρότατες διαδικασίες φτωχούς, αρρώστους και
ανθρώπους που χρήζουν διεθνούς προστασίας. Μα πάνω από όλα καταστρέφει
γέφυρες. Επενδύει στα τείχη. Αφήνει πολέμους να μαίνονται και αθώους να
χάνονται. Δεν οδηγεί πουθενά αυτό…. Ένα καϊκάκι είναι αραγμένο στο
λιμάνι της Μυτιλήνης. Παλιότερα κουβαλούσε τους Μυτιληνιούς απέναντι να
αγοράσουν πράγματα και να χαζέψουν στο παζάρι της Πέμπτης. Τώρα έχει
ναυλωθεί για να κουβαλάει ψυχές ανεπιθύμητες, ζωές, όνειρα πλεονάζοντα.
Αν το δεις μια καθημερινή τι ήρεμο που τραμπαλίζεται εκεί δεμένο, δεν
πάει ο νους τη δουλειά που κάνει. Εγώ πια το βλέπω με φρίκη και γυρνώ
αλλού. Είναι το σύμβολο της συλλογικής μας ντροπής!»
24/07/2017