Εγκλωβισμός στα νησιά του Αιγαίου: ένα παιχνίδι εις βάρος όλων, γράφει η Τζ. Καλιπόζη
28 Ιουλίου 2020 665
Πολύ καιρό τώρα φίλοι και αλληλέγγυοι από την Ελλάδα, την Ευρώπη και την Αμερική μου στέλνουν μηνύματα με δύο ερωτήσεις. Ποια είναι η κατάσταση στα νησιά όσον αφορά το προσφυγικό και πώς μπορούν να βοηθήσουν.
Θα προσπαθήσω να απαντήσω όσο πιο εμπεριστατωμένα γίνεται.
Η κατάσταση στα νησιά είναι άσχημη. Η εσκεμμένη εξαθλίωση των προσφύγων φέρνει αύξηση της παραβατικότητας και αυτό με τη σειρά του αυξάνει την ξενοφοβία.
Οι αλληλέγγυοι και οι εθελοντές δεν επιτρέπεται να επισκεφθούν την ΒΙΑΛ από τις αρχές Μάρτη. Με πρόφαση τον κορωναϊό, τα μέτρα περιορισμού κυκλοφορίας στον καταυλισμό εξακολουθούν να ισχύουν μέχρι αρχές Αυγούστου, αν και κανένα κρούσμα δεν έχει καταγραφεί στη ΒΙΑΛ. Μια επίσκεψη που κάναμε για να δώσουμε πάνες και κουνουπιέρα σε νεογέννητο (που μένει σε σκηνή με άλλους 10 ενοίκους) είχε άσχημη κατάληξη. Ενώ κινούμασταν στο δρόμο και όχι σε χώρο της ΒΙΑΛ, η αστυνομία μας έκανε ενδελεχή έρευνα στο αυτοκίνητο, φωτογράφισε τα στοιχεία της ταυτότητας μας και μας ζήτησε να απομακρυνθούμε άμεσα για την προστασία της υγείας μας. Παρεμπιπτόντως, εμείς φορούσαμε μάσκα, εκείνοι όχι.
Το φαγητό που διανέμεται στην ΒΙΑΛ καταλήγει στα σκουπίδια πολλές φορές. Οι άνθρωποι μας λένε ότι λόγω της υψηλής θερμοκρασίας μέχρι να διανεμηθεί σε τόσες χιλιάδες άτομα έχει αλλοιωθεί και πρέπει να στέκονται στην σειρά για περίπου 2 ώρες προκειμένου να το πάρουν. Το τρεχούμενο νερό δεν έχει συνεχή ροή. H κατάσταση είναι κάπως καλύτερα από ότι πριν μήνες αλλά χωρίς να έχει βρεθεί μια μόνιμη λύση στο πρόβλημα που βέβαια παρατηρείται σε όλο το νησί της Χίου.
Τα σκουπίδια εξακολουθούν να στοιβάζονται στη ΒΙΑΛ, που πλέον έχει επεκταθεί με τις ευλογίες της κυβέρνησης και χωρίς την άδεια των ντόπιων που βλέπουν τις περιουσίες τους να γίνονται χωματερές και χαβούζες. Όλα αυτά συμβάλλουν στην καταστροφή του περιβάλλοντος και στον κίνδυνο μετάδοσης μολυσματικών ασθενειών. Οι άνθρωποι ζουν μαζί με ποντίκια, φίδια και έντομα! Οι πρόσφυγες αναγκάζονται να καίνε τα σκουπίδια για να μειωθεί ο όγκος τους και να απομακρυνθούν τα τρωκτικά, με αποτέλεσμα δικαίως και αδίκως να κατηγορούνται για τις πυρκαγιές στην περιοχή, με πιο σημαντική αυτή που σημειώθηκε την 1η Ιουλίου. Η κυβέρνηση και ο Δήμος ωστόσο δηλώνουν ότι το υπουργείο μετανάστευσης λαμβάνει ποσό που ξεπερνά το ένα εκατομμύριο ευρώ και ένα πολύ μεγάλο ποσοστό αυτών των χρημάτων προορίζονταν για τον καθαρισμό!
Μερικοί άνθρωποι που έχουν φθάσει εδώ και ένα χρόνο στη Χίο, ακόμα περιμένουν ραντεβού για συνέντευξη και οι απαντήσεις από το άσυλο αργούν πολύ να δοθούν. Σωρεία δίνονται οι απορριπτικές με το νέο νομοσχέδιο και μάλιστα σε εθνότητες που είναι θύματα πολέμου όπως οι Σύριοι.
Πολλοί πρόσφυγες που έχουν πάρει χαρτιά και έχουν άρση περιορισμού, υποχρεούνται να φύγουν από τον καταυλισμό και να βρουν μόνοι τους κατάλυμα και εργασία. Οι περισσότεροι φεύγουν για την Αθήνα με βάρκα την ελπίδα, μερικοί έρχονται στην πόλη της Χίου όπου μένουν σε αυλές κτιρίων και παραλίες. Δηλαδή το πρόβλημα μεταφέρεται από την ΒΙΑΛ, στην πόλη της Χίου και μετά στην ενδοχώρα.
Εργασίες για τους πρόσφυγες δεν υπάρχουν – ούτε για τους ντόπιους βέβαια. Ελάχιστοι αναγνωρισμένοι πρόσφυγες που κατάφεραν να βρουν δουλειά, σταμάτησαν, διότι ο εργοδότης παρενοχλούνταν από τους ντόπιους επειδή τους προσέλαβε στη δουλειά του. Προγράμματα εκμάθησης ελληνικών δεν προσφέρονται από το ελληνικό κράτος, ούτε για ενήλικες αλλά ούτε για τα παιδιά, τα οποία φέτος φοιτήσαν στα σχολεία της Χίου για 11 μέρες συνολικά!!!! Η εκπαίδευση βασίζεται σε μαθήματα που προσφέρουν μη κυβερνητικές οργανώσεις εντός και εκτός ΒΙΑΛ.
Πολλοί πρόσφυγες, όσοι έχουν ένα μικρό εισόδημα, νοικιάζουν στην πόλη διαμερίσματα. Λόγω της διανομής τροφίμων που κάνουμε σε κάποια από αυτά μετά από πρόσκληση των ενοίκων, τα έχουμε επισκεφθεί. Υπό φυσιολογικές συνθήκες, μερικά διαμερίσματα δε θα νοικιάζονταν καθόλου ή θα νοικιάζονταν για το μισό της τιμής που δίνουν οι πρόσφυγες. Η ενοικίαση πλέον γίνεται με το κεφάλι και όχι με βάση την πραγματική αξία του χώρου. Παρουσιάζονται φαινόμενα αισχροκέρδειας που αυξάνονται ακόμα περισσότερο, επειδή όλα γίνονται κρυφά και ανεπίσημα.
Οι εθελοντές από το εξωτερικό είναι σε ένα μεγάλο αδιέξοδο. Άνθρωποι που ξεκίνησαν από τις χώρες τους να βοηθήσουν στο προσφυγικό και στήριζαν τους ανθρώπους αυτούς με ρούχα, παπούτσια, είδη για τα νεογέννητα, είδη υγιεινής κτλ. ολοένα και αποθαρρύνονται. Όταν έρχονται ως απλοί εθελοντές δεν μπορούν να πάρουν άδεια για να κάνουν διανομές. Όταν προσπαθούν να οργανωθούν σε ΜΚΟ, ώστε να είναι καθόλα νομότυποι, αντιμετωπίζουν μια τεράστια γραφειοκρατία που είναι αδύνατον να την προσπελάσουν. Οι ΜΚΟ και μόνο ως όνομα έχει γίνει το κόκκινο πανί για τους ντόπιους. Οργιάζουν τα σενάρια των ακραίων επιρρίπτοντας κάθε παρανομία σε αυτές, επικαλούμενοι επιχειρήματα του τύπου ότι οι ΜΚΟ φέρνουν τους πρόσφυγες στην Ελλάδα, ότι οι ΜΚΟ λαμβάνουν επιχορηγήσεις που θα μπορούσαν να πάνε σε Έλληνες κ.α. Όλα αυτά τα μυθεύματα λειτουργούν αποτρεπτικά στην παροχή υπηρεσιών και αγαθών στους πρόσφυγες, χωρίς όμως να σκέφτεται ο ντόπιος ότι όσο πιο εξαθλιωμένοι γίνονται οι πρόσφυγες, τόσο πιο πολύ θα αυξάνονται τα περιστατικά εγκληματικότητας και παρανομίας. Ο πεινασμένος θα κλέψει φαγητό, ο γυμνός θα κλέψει ρούχα, ο απελπισμένος…;
Ο φασισμός στη Χίο καλά κρατεί.
Ο εμπρησμός στην αποθήκη των Αλληλέγγυων δεν έχει ακόμα διαλευκανθεί. Απειλές εξαπολύονται κατά των εθελοντών, κατά των Αλληλέγγυων, κατά των προσφύγων σε μέσα κοινωνικής δικτύωσης χωρίς να υπάρξει εισαγγελική παρέμβαση. Σελίδες ακραίων στοχοποιούν αλληλέγγυους με την ανοχή και σε μερικές περιπτώσεις την στήριξη εκλεγμένων αρχόντων του τόπου.
Η αλληλεγγύη προσφέρεται κρυφά πλέον καθώς έχουν γίνει βίαια περιστατικά εναντίον αλληλέγγυων, με πιο πρόσφατο τον ξυλοδαρμό συζύγου ιερέα από 3 γυναίκες, επειδή πήγαινε στην ΒΙΑΛ να δώσει ρούχα στους πρόσφυγες. Άνθρωποι που δίνουν πράγματα, χρήματα κτλ για τους πρόσφυγες τώρα περισσότερο από ποτέ επιθυμούν να παραμείνουν ανώνυμοι.
Τα pushbacks στο Αιγαίο συνεχίζονται με τους δημάρχους των νησιών να συγχαίρουν το λιμενικό για τη φύλαξη των συνόρων (ως αποτέλεσμα των επαναπροωθήσεων άραγε;) και την κυβέρνηση να δημοσιεύει περίτρανα τα σχεδόν μηδενικά ποσοστά ροών. Ελάχιστες αντιδράσεις υπάρχουν από την Ευρωπαϊκή ένωση και ο ευρωπαίος επίτροπος αλλά και η Frontex δεν έχουν πάρει επίσημη θέση σχετικά με το σοβαρότατο αυτό θέμα.
Το πώς μπορεί να βοηθήσει κάποιος αυτή την κατάσταση παραμένει ένα δύσκολο ερώτημα. Σε μια χώρα που ο κρατικός μηχανισμός δε λειτουργεί σωστά ούτε για τους ντόπιους, πώς να λειτουργήσει για τους αιτούντες άσυλο και για τους πρόσφυγες; Πόσο μπορεί να βελτιώσουν την κατάσταση κάποιες πρωτοβουλίες πολιτών, όταν το ίδιο το σύστημα στοχοποιεί και ποινικοποιεί με κάθε τρόπο και ευκαιρία την αλληλεγγύη;
Οι μαρτυρίες των διεθνών εθελοντών για την κατάσταση των προσφύγων στην Ελλάδα είναι πολύ σημαντικές. Η γνωστοποίηση της κατάστασης και η σωστή πληροφόρηση είναι το πρώτο βήμα για αλλαγή. Με πολλούς τρόπους έχουμε καταφέρει να μεταφέρουμε στην Ευρώπη το δράμα των ανθρώπων αυτών, τη μεταχείριση που λαμβάνουν στην Ελλάδα, το βάρος που σηκώνουν οι νησιώτες και το αδιέξοδο στο οποίο οδηγούνται οι τοπικοί πληθυσμοί από την συγκέντρωση τόσων χιλιάδων ανθρώπων. Η ΒΙΑΛ αυτή τη στιγμή έχει 5.000 ανθρώπους με προδιαγραφές φιλοξενίας 1100. Επιπλέον οι χώροι είναι ακατάλληλοι και η γειτνίαση αυτής της άτυπης πόλης διαφορετικών εθνοτήτων με ένα μικρό χωριό 800 κατοίκων δημιουργεί πλήθος προβλημάτων και προστριβών. Αλλά η ενημέρωση από μόνη της δεν αρκεί.
Η ρίζα του προβλήματος είναι πολυπαραγοντική και απαιτεί μεγάλη και χρονοβόρα ανάλυση. Αυτό που μπορούμε να διαχειριστούμε ως άτομα είναι η ευθύνη που μας αναλογεί σε προσωπικό επίπεδο, δηλαδή να ενημερωνόμαστε σωστά και όχι να είμαστε έρμαια των ψευδών ειδήσεων που κάποιοι ακραίοι διασπείρουν με στόχο να δυναμιτίζουν την ήδη τεταμένη κατάσταση. Να συνειδητοποιήσουμε ότι η συντριπτική πλειοψηφία των μεταναστών και προσφύγων είναι τα θύματα, η μαριονέτα στα χέρια των πολιτικών και όχι οι θύτες. Και όταν το συνειδητοποιήσουμε αυτό, τότε θα τοποθετηθεί το θέμα στις πραγματικές του διαστάσεις και μακροπρόθεσμα μπορεί να γεννηθεί η ελπίδα για αρμονική ενσωμάτωσή στην κοινωνία μας όσων από αυτούς τους ανθρώπους το επιθυμούν, με την προοπτική μας καλύτερης ζωής και για τους ντόπιους και για τους πρόσφυγες,
Τα στοιχεία έχουν συλλεχθεί από προσωπικές μαρτυρίες αλληλέγγυων, από εθελοντές στην ΒΙΑΛ και από διαμένοντες στο χώρο φιλοξενίας.
Τζένη Καλιπόζη- εκπαιδευτικός